Przeniesienie praw autorskich

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych bardzo mocno chroni twórców. Nie sposób tu opisać wszystkich aspektów związanych z przeniesieniem praw autorskich, więc ograniczę się tylko do spraw najistotniejszych. Ustawa wyróżnia dwa rodzaje praw autorskich:
* osobiste – niezbywalne, których nie można się zrzec, oznaczające w praktyce obowiązek wskazania autora utworu oraz nienaruszalność treści i formy utworu,
* majątkowe – zbywalne, na podstawie pisemnej umowy; oznaczające prawo do posiadania utworu i korzystania z niego.

Z kolei korzystać z utworu można na podstawie umowy:
* przeniesienia autorskich praw majątkowych (umowa musi być pisemna), albo
* umowy licencyjnej (umowa musi być pisemna, jeśli ma być to licencja wyłączna) – czyli umowy upoważniającej do korzystania utworu na określonych w niej warunkach, ale pozostawiającej autorskie prawa majątkowe przy twórcy.

Bardzo istotną - o ile nie najważniejszą - kwestią przy przeniesieniu praw autorskich oraz w umowach licencyjnych jest prawidłowe określenie pól eksploatacji, czyli sposobów, na jakich nabywca czy też licencjobiorca może korzystać z utworu, przy czym błędne będzie napisanie, że może korzystać ze wszystkich pól eksploatacji (pola eksploatacji powinny być uzasadnione). Należy podkreślić, że z utworu można korzystać tylko w taki sposób, w jaki autor pozwolił na to w pisemnej umowie.

Autorskie prawa majątkowe mogą zostać przeniesione w drodze zawarcia odrębnej umowy (podobnie prawo do korzystania z utworu na podstawie umowy licencyjnej) lub odpowiednie oświadczenia i zapisy mogą się znaleźć w innej umowie np. w umowie o dzieło. Poniżej zamieszczamy wzór klauzuli przenoszącej majątkowe prawa autorskie.

W tym zakresie istotne są następujące zapisy ustawy o prawie autorskim....:
* Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. (art. 17)
* Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu (licencja), obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione. (art. 41 ust. 2)
* Umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia. (art. 41 ust. 4)
* Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, wysokość wynagrodzenia określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu. (art. 43)
* „Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji. (art. 45). Przy czym odrębne pola eksploatacji (za które może należeć się odrębne wynagrodzenie) stanowią w szczególności:
1) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;
3) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym. (art. 50).
* Umowa zobowiązująca do przeniesienia autorskich praw majątkowych przenosi na nabywcę, z chwilą przyjęcia utworu, prawo do wyłącznego korzystania z utworu na określonym w umowie polu eksploatacji, chyba że postanowiono w niej inaczej. (art. 64)
* Twórca może udzielić upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania. Jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności korzystania z utworu w określony sposób (licencja wyłączna), udzielenie licencji nie ogranicza udzielenia przez twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji (licencja niewyłączna). (art. 67 ust. 1 i ust. 2)
* W braku wyraźnego postanowienia o przeniesieniu prawa, uważa się, że twórca udzielił licencji. (art. 65)

- WZÓR KLAUZULI PRZENIESIENIA PRAW AUTORSKICH –

 § ?

1. Autor oświadcza, że utwór/dzieło (w zależności od definicji przyjętych w umowie), który ma wykonać na podstawie niniejszej umowy, będzie całkowicie oryginalny, tzn. że będą mu przysługiwały wszystkie prawa autorskie do wykonanego utworu/dzieła.

2. Autor ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą w przypadku naruszenia przez utwór/dzieło praw osób trzecich.

3. Autorskie prawa majątkowe do wykonanego utworu/dzieła przejdą na Zamawiającego z chwilą jego przyjęcia i obejmują wyłączne prawo nieograniczone w czasie, miejscu i liczbie egzemplarzy do wykorzystywania utworu na następujących polach eksploatacji:
…i tu należy opisać pola eksploatacji na jakich chcemy utwór/dzieło wykorzystywać. Trudno podać jedno zestawienie, ponieważ pola te należy odnieść do specyfiki utworu/dzieła. Inne pola będą dotyczyły strony internetowej, inne ulotek, folderów, artykułów, opinii, projektów, logo, itd.
Na pewno takimi odrębnymi polami eksploatacji są:
* w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
* w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;
* w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w punkcie powyżej – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Poza tym, w zależności od utworu/dzieła może to być:
* zwielokrotnianie egzemplarzy utworu/dzieła,
* wprowadzanie utworu/dzieła do pamięci komputera,
* publikowanie w Internecie,
* użyczanie i najem utworu/dzieła,
* wykonywanie zależnego prawa autorskiego, w tym dokonywanie i rozpowszechnianie tłumaczenia, przystosowania do publikacji multimedialnej i wykonywania tej publikacji.

4. Określone w ust. 3 pola eksploatacji obejmują wykorzystywanie utworu/dzieła w całości lub w części, zarówno w postaci pierwotnej jak i opracowania.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Artykuł został napisany w oparciu o przepisy obowiązujące w dniu 2.10.2013 r.

tagi: przeniesienie autorskich praw, wzór klauzuli przenoszącej autorskie prawa majątkowe, jak przenieść autorskie prawa majątkowe